De Projecten rond ‘De Nieuwe Afsluitdijk’
Door de eeuwen heen staat Nederland bekend om zijn innovaties in watermanagement. Al in de eerste helft van de zestiende eeuw begonnen de ijverige Nederlanders met het droogmalen van de eerste kleine meertjes in Noord-Holland. De eerste bekende inpoldering van het 35 hectare grote Achtermeer ten zuiden van Alkmaar, werd al in 1533 uitgevoerd. Nu, bijna 500 jaar later zijn de Flevopolders de laatste toonaangevende droogmakerijen waarmee Nederland een indruk op de wereld heeft kunnen maken.
In 1932 werd de Afsluitdijk gesloten en kwamen de zeedijken rondom de voormalige Zuiderzee in de luwte te liggen. De Afsluitdijk heeft een lengte van 32.5 kilometer en verbindt de provincies Noord-Holland en Friesland met elkaar. Omdat de Afsluitdijk niet meer voldoet aan de eisen voor de waterveiligheid als gevolg van de klimaatverandering, is in 2006 besloten om de Afsluitdijk te versterken. De werkzaamheden zijn in 2017 gestart en in 2020 is ‘De Nieuwe Afsluitdijk’ (DNA) voltooid.
De Nieuwe Afsluitdijk wordt ook een belangrijke toeristische trekpleister. Innovatieve delta-technologieën en duurzame energiewinning zullen centraal staan in deze toeristische attractie. Er wordt een modern informatiecentrum met horeca gebouwd en er komt een tweede fietspad. Ook wordt gewerkt aan een betere doorstroming van het weg- en waterverkeer bij het sluizencomplex van Kornwerderzand, het plaatsen van nieuwe toeristische bewegwijzering en een betere ontsluiting van de brug, het sluizencomplex, het Kazemattenmuseum en het informatiecentrum bij Kornwerderzand.
Cornelis Lely, bedenker van de Afsluitdijk
Cornelis Lely was met enkele onderbrekingen minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid in de periode van 1891 tot 1918. In zijn laatste periode was hij verantwoordelijk voor het accepteren van het Zuiderzeeplan door de Nederlandse regering. Het plan, dat al tweemaal door eerdere kabinetten was afgewezen, omvatte de aanleg van de Afsluitdijk, en van de Wieringermeer, de Noordoostpolder, Oostelijk Flevoland, Zuidelijk Flevoland en de Markerwaard.
In 1924 werd begonnen met de aanleg van de dijk naar Wieringen en in 1927 startte de aanleg van de Afsluitdijk. Het duurde vijf jaar totdat in 1932 het laatste sluitgat, de Vlieter, werd afgesloten. Met de droogvallen van de Wieringermeer (1930), de Noordoostpolder (1942), Oostelijk Flevoland (1956), Zuidelijk Flevoland (1967) kwam de uitvoering van de Zuiderzeewerken gereed. In 1975 werd nog de Houtribdijk tussen Enkhuizen en Flevoland aangelegd, maar het droogmalen van de Markerwaard werd door het toenmalige kabinet door maatschappelijke druk en om ecologische redenen uit de plannen gestreept.
Bij het monument ‘de Vlieter’ op de Afsluitdijk staat het standbeeld van Cornelis Lely, die uitkijkt over zijn levenswerk. Hoe noodzakelijk de aanleg van de Afsluitdijk was, bleek wel in 1953. Terwijl Zeeland grotendeels overstroomde, hield de Afsluitdijk stand waardoor dijkdoorbraken rond het IJsselmeer werden voorkomen. Een politicus uit die tijd sprak de beroemde woorden: “In deze nacht heeft de Afsluitdijk zijn geld terugbetaald!”
Projecten langs De Nieuwe Afsluitdijk
Het versterken en het renoveren van de Afsluitdijk biedt ook een ideale gelegenheid voor het uitvoeren van innovatieve projecten, om aan de wereld te tonen dat Nederland een innovatief land is op het gebied watermanagement en het opwekken van duurzame energie. De talloze projecten, die aan het project ‘De Nieuwe Afsluitdijk’ verbonden zijn, spreken ook echt tot de verbeelding.
Het project ‘Blue Energy’ op de Breezanddijk maakt gebruik van het elektrisch spanningsverschil tussen zout en zoet water om duurzame energie op te wekken. In het project Stromingsenergie bij Den Oever wordt getijdestroming gebruikt om duurzame energie op te wekken. Ook worden langs de hele Afsluitdijk zonnepanelen geplaatst voor het opwekken van groene energie. In het project Windpark Fryslân zullen 89 windturbines aan de Friese kant van het IJsselmeer geplaatst worden. De gezamenlijke capaciteit van deze windturbines is voldoende om alle Friese huishoudens van duurzame stroom te voorzien.
Met het programma ‘Naar een rijke Waddenzee’ wil de overheid de ecologie van de Waddenzee duurzaam herstellen en versterken. Hierbij wordt bijvoorbeeld gedacht aan het herstel van zeegras in de Waddenzee en aan de realisatie van nieuwe kwelders tussen Zurich en Harlingen en bij Den Oever. Deze kwelders vormen een natuurlijke overgang van water naar land, het zijn perfecte broedlocaties voor talloze vogelsoorten en ze vormen een natuurlijke kustverdediging.
Het project ‘Herstel Ecologische verbinding Waddenzee-IJsselmeer’ is een revolutionair concept, waarbij er een getijdenstroom via een buis onder de Afsluitdijk door loopt. De vismigratierivier is zo lang, dat er minimale uitwisseling zal zijn van het zoute water uit de Waddenzee met het zoete water in het IJsselmeer. Via de vismigratierivier kunnen vissen heen- en weer zwemmen tussen de Waddenzee en het IJsselmeer, waardoor het ecosysteem in het IJsselmeer - naar verwachting - aanzienlijk verbetert. Zo zal er veel meer glasaal het IJsselmeer inzwemmen dan nu via de bestaande spuisluizen bij Den oever en Kornwerderzand.
Hans Middendorp is consultant Water, Strategie en Ruimtelijke ontwikkeling. Hans adviseert vooral waterschappen, provincies en gemeenten.
Reacties